Kościół przy Smoczej Jamie
W połowie XX wieku, a dokładniej w latach 50-tych, w zachodniej części wzgórza wawelskiego odkryte zostały pozostałości budowli, która w starszej literaturze określana jest jako Kościół przy Smoczej Jamie. Resztki budowli zlokalizowane są w pobliżu Baszty Złodziejskiej. Pozostałości te zostały uznane za relikty dwóch kościołów. Pierwszy jest starszy, spod nieznanego wezwania, mimo że w literaturze pojawiło się wiele teorii na ten temat. Pochodzi z przełomu X i XI wieku. Co do drugiego, uznano, że pochodzi z okresu późniejszego, prawdopodobnie z końca XI wieku. Do 2006 roku uznawany był za jednonawową świątynię, którą została zbudowana na planie prostokąta z dobudowaną od wschodu apsydą.
W 2006 roku przeprowadzono badania, które dowodzą, że młodsza budowla nie była kościołem, lecz murowaną brama, która prowadziła przez wał do grodu od strony rzeki. Wcześniej zlokalizowane fragmenty są pozostałościami tej bramy. Wał przecięty był przez dwa równoległe romańskie mury prowadzące do bramy położonej w głębi. Powstała przez to wąska przestrzeń, nad którą znajdowała się romańska wieża obronna. Według prof. Z. Pianowskiego wieża może pochodzić z okresu od przełomu XI/XII do ok. poł. XII wieku.
